ALG Y-29 Asch, korte geschiedenis

​Half september 1944 werd Zutendaal en omstreken door de geallieerden bevrijd van vier jaar bezetting door de Duitsers. De oorlog was echter nog niet afgelopen. Na de uitbraak uit Normandië waren de geallieerden snel opgerukt maar kwamen tot stilstand aan de grenzen van Duitsland. Het werd snel duidelijk dat de Duitsers hun land hevig zouden verdedigen.
Van 2 tot 21 oktober 1944 was er de slag om Aken en gelijktijdig wilde men ten zuidenoosten van Aken, via het Hürtgenwald, verder Duitsland binnen dringen om zo het industriegebied rond de Roer en daarna de Rijn te bereiken. In dit gebied lag de Siegfriedlinie of Westwall.
De rivier de Roer, stromend door het Hürtgenwald, was voor de geallieerden van groot strategisch belang, vooral de in deze rivier gelegen dammen. De Duitsers konden een groot deel van het Roerdal, tot soms 7,5 meter diep, onder water zetten en zo de geallieerde opmars in Duitsland stoppen.
Om voldoende luchtsteun te krijgen, werd op 3 november 1944 beslist om een vooruitgeschoven vliegveld, Advanced Landing Ground, aan te leggen te Zutendaal. Hierdoor zou de aanvliegtijd van vliegbasis tot vijandelijk doel ingekort worden van één uur naar een kwartier waardoor er meer tijd boven vijandelijk gebied voorhanden was.
Twee dagen later, op 5 november 1944, werd door de 852 Engineer Aviation Battalion begonnen aan de aanleg van de Advanced Landing Ground (ALG) Y-29. Gelegen volledig op het grondgebied van Wiemesmeer (gehucht van Zutendaal), langs de weg van As naar Bilzen, kreeg het de naam van de noordelijk aangrenzende gemeente Asch (nu As).
In amper eenentwintig dagen tijd werd het vliegveld aangelegd, bestaande uit één enkele start- en landingsbaan van 1500 meter die aangelegd werd met PSP platen. Op 26 november 1944 landden de P-47 Thunderbolts jachtvliegtuigen van de 366nd Fighter Group op hun nieuwe basis. Nog diezelfde dag werden de eerste missies vanaf Y-29 Asch gevlogen richting Hürtgenwald.
Op 16 december 1944 lanceerden de Duitsers het Ardennenoffensief. Daarmee doofden de gevechten in het Hürtgenwald tijdelijk uit. De missies vanuit Y-29 Asch gingen vanaf dan richting Ardennen. Ter versterking werd op 23 december 1944 de 352 Fighter Group met P-51 Mustangs jachtvliegtuigen vanuit Bodney (Groot-Brittannië) naar Y-29 Asch gestuurd.
Op 1 januari 1945 werd Y-29 Asch aangevallen door tientallen Duitse jagers tijdens de Operation Bodenplatte. Het hierop volgende luchtgevecht zal de geschiedenis ingaan als “The Legend of Y-29”, met een groot succes voor de geallieerden.
Na het mislukken van het Ardennenoffensief, het laatste grote Duitse offensief in het westen, hervatten de Amerikanen op 10 januari 1945 de strijd in het Hürtgenwald. Deze slag om het Hürtgenwald woedde voort tot midden februari 1945 en eindigde met een geallieerde overwinning, zij het ten koste van zeer veel doden en gewonden aan beide kanten. 
Op 27 januari 1945 verlieten de P-51 Mustangs van de 352 Fighter Group het vliegveld Y-29 Asch en werden ze op 8 februari 1945 vervangen door de 406 Fighter Group met P-47 Thunderbolts jachtvliegtuigen.
Vanaf ALG Y-29 Asch werden de P-47 Thunderbolts ingezet voor luchtsteun tijdens de slag om de Rijn en de verdere opmars door Duitsland.
De afstand tussen ALG Y-29 Asch en de vijandelijk doelen vergrootte met de opmars door Duitsland. Half april 1945 verhuisden hierdoor de 366 Fighter Group en de 406 Fighter Group naar het in Duitsland liggend ALG Y-94 Handorf bij Münster.
Vanaf 16 april 1945 werd Y-29 Asch de thuisbasis van de 391 Bomber Group met A-26 Invader. Deze lichte bommenwerpers voltooiden vanaf Y-29 Asch verschillende missies boven vijandelijk gebied zonder verliezen. De 391 Bomber Group vloog zijn laatste missie tijdens de Tweede Wereldoorlog op 3 mei 1945.
Op 8 mei 1945 was de Tweede wereldoorlog in Europa voorbij en met de verhuizing op 27 mei 1945 van de 391 Bomber Group naar het vliegveld B-50 Vitry-en-Artois in Frankrijk betekende dit eveneens het einde van het ALG Y-29 Asch.

Republic P-47D Thunderbolt of the 366th Fighter Group at ALG Y-29 Asch
​(foto: Heemkring Zutendaal)